سردرد؛ وقتی دردی در ناحیه سر، صورت و گردن به وجود میآید به اصلاح سردرد گفته میشود. سردرد، شایعترین نشانه عصبی و یکی از شایعترین شکایات طبی است. در طبقه بندی سردردها به دو گونه سردردهای اولیه و ثانویه تقسیمبندی میشوند. البته سردرد امکان دارد از عوامل مختلف و یا ناشی از بیماری باشد.
اغلب سردردهایی که افراد گاها روزانه با آن درگیر هستند، سردرد از نوع اولیه میباشد. سردردهای اولیه اقسام مختلفی را شامل میشوند که میتوان به سردردهای میگرنی، سردردهای خوشه ای، سردردهای ناشی از تنش، سردردهای بیخوابی و سردرد پس از فعالیت جنسی اشاره نمود. در این مقاله میخواهیم به سردر میگرنی بپردازیم.
سردرد میگرنی یک اختلال حملهای مشخص با سردردهای یکطرفه، توام با یا بدون آشفتگیهای بصری یا معده- رودهاي مانند تهوع، استفراغ، و نورهراسی photophobia)) است. احتمالا علت این سردردها فشار داخل جمجمهای جریان خون میباشد. در واقع میگرن به عنوان شکلی از اختلال پردازش حسی، با انشعابات گسترده در داخل سیستم عصبی مرکزي (central nervous system) در نظر گرفته شده است. در حال حاضر اجماع بر این است که هر دو اجزای عصبی و عروقی در میگرن به احتمال زیاد مرتبط هستند. ساختارهای عصبی درگیر شامل قشر مغز و ساقه مغز هستند.
به طور کلی میگرن به دو دسته کلی تقسیم شده است: میگرن بدون اورا (migraine without aura) و میگرن همراه با اورا این تقسیم بندی را تشکیل میدهند.
تفاوت میگرن کلاسیک با نوع شایع، همراه بودن با اورا است، به نحوی که قبل از بروز سردرد، فرد دچار یک سري اختلالات عصبی مانند مشاهده نقاط نورانی و مورمور شدن بدن میشود. میگرن با خستگی فیزیکی، استرسهای عاطفی، افسردگی و سایر فاکتورهای سایکولوژیک ارتباط دارد. سردرد میگرنی میتواند در نحوه انجام کار و زندگی فردی و اجتماعی افراد تاثیرگذار باشد و در طولانی مدت در کیفیت زندگی تاثیری منفی به جا بگذارد.
یکی از دردهای مزمن میگرن مزمن است که یک بیماری عصبی میباشد وموجب میشود حداقل پانزده روز در هر ماه و بیش از سه ماه به طول بیانجامد. همچنین برای تشخیص میگرن مزمن باید 8 مورد از سردردهای طول ماه، از علائم میگرن باشد. گاهی فرد مبتلا به علائم میگرن با سردردهای کمتر دچار میگرن اپیزودیک میباشد. یک اپیزود در این میگرن چند ساعت طول میکشد و اغلب این سردردها با فاصله چند هفته یا چند ماه رخ میدهند.
عوامل مختلفی در طول زمان علت میگرن مزمن را شکل میدهند. تعداد سردردهای اپیزودیک با گذشت زمان زیاد میشوند و افراد برای کنترل درد از داروهایی که برای کنترل حملات سردرد مصرف میکردند، بیش از اندازه استفاده میکنند. داروهایی که موجب سردرد مزمن میشوند مانند: داروهای حاوی باربیتورات، آموباربیتال یا آمیتال، بوتاربیتال یا بوتیسول و مواد مخدر میباشد.
با چند تغییر ساده در سبک زندگی میتوان از شدت و دفعات سردرد کم نمود در ادامه به چند مورد اشاره مینماییم.
تحقیقات جدید انجام شده نشان میدهند که میگرن خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، انسداد و فشار خون را در افراد افزایش میدهد. محققان اعلام کردهاند که بیماری میگرن در افراد استرس و فشار زیادی ایجاد میکند و همین امر بر روی ضربان قلب و فشار خون تاثیر مستقیم دارد. همچنین مشکلات روانشناختی در بین بیماران با سردردهای مزمن بسیار شایع است. درصد زیادی از بیماران سردردهای میگرنی، افسردگی و اختلالات اضطرابی دارند.
نویسنده کارشناس مددکاری اجتماعی
مرتضی شهبازی